Do realizacji swoich statutowych celów organizacja pozarządowa w większości przypadków musi zatrudniać pracowników. W odniesieniu do fundacji przepisy nie stawiają co do zasady żadnych ograniczeń w zakresie zatrudniania osób na umowy cywilno- prawne czy umowę o pracę. Fundacje i stowarzyszenia obowiązują więc te same przepisy z zakresu prawa pracy jak każdy inny podmiot. Sytuacja komplikuje się przy zatrudnieniu członka zarządu – radca prawny Karol Borkowski
Na wstępie wskazać należy, iż organizacje pozarządowe są reprezentowane przez swoje organy, a fundacje (także stowarzyszenia) reprezentowane są przez swoje zarządy zgodnie ze statutem danej organizacji. Umocowanie do reprezentowania przez członków zarządu organizacji wynika wprost z art. 38 Kodeksu cywilnego.
Wątpliwości pojawiają się wówczas, gdy chcemy, aby fundacja zawarła z członkiem zarządu umowę. Problem opiera się na tym, iż zgodnie z art. 38 kodeksu cywilnego fundację reprezentują jej organy, a co do zasady umowy „z samym sobą” są niedopuszczalne. Orzecznictwo sądowe wskazuje, że przepis kodeksu cywilnego (art. 108 kc) zakazujący zawierania umów, w których pełnomocnik jest jednocześnie drugą stroną umowy, dotyczy również członków zarządu fundacji. Członek zarządu, to tak na prawdę pełnomocnik fundacji, a więc sam ze sobą umowy zawrzeć nie może.
Jest to oczywiście zrozumiałe, wszak mechanizm ten ma doprowadzić do uniknięcia sytuacji, w której członkowie zarządu dowolnie kształtują swoje prawa w kolizji ze statutem fundacji.
Członkowie zarządu fundacji mogą więc być zatrudnieni przy działaniach organizacji jednak gdy ta sama osoba jest zarówno przedstawicielem fundacji, a także równocześnie działa jako druga strona umowy, to dochodzi wówczas właśnie do klasycznej umowy „z samym sobą”.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy dojść do konstatacji, iż umowę z członkiem zarządu musi zawrzeć inny podmiot. Jako właściwe działanie jawi się tu powołanie organu kontroli (choćby rady fundacji), do którego zadań i kompetencji będzie należało właśnie zawieranie umów z zarządem (jego członkami). Za ewentualne rozwiązanie można uznać również dodanie odpowiedniego zapisu w statucie fundacji, który wskazywałby na uprawnienie do zawierania umów danego rodzaju za pośrednictwem, np. Fundatora.
Reasumując zawarcie umowy pomiędzy fundacją, a członkami jej zarządu jest dopuszczalne i możliwe. Należy przeprowadzić to jednak w sposób umiejętny zgodnie ze statutem fundacji oraz obowiązującymi przepisami, a w tym na pewno pomoże profesjonalista jakim jest adwokat lub radca prawny.
Zapraszamy do zapoznania się z innymi publikacjami Kancelarii na naszym blogu:
https://kancelariasamoszuk.pl/pl/aktualnosci/
r. pr. Karol Tomasz Borkowski