Mediacje w polskim porządku prawnym znalazły swoje miejsce już od pewnego czasu- nie są nowością- mimo to dopiero od niedawna można zauważyć znaczący wzrost zainteresowania tą niedocenianą przez lata instytucją. Jest to szczególnie widoczne w czasach pandemii, gdy skonfliktowane strony są bardziej otwarte na alternatywne rozwiązania. Uczestnicy postępowań zaczęli dostrzegać, iż czasem zawarcie kompromisu jawi się jako lepsze rozwiązanie niż złożenie sprawy do Sądu i oczekiwanie na termin rozprawy. Zapraszam do krótkiego omówienia – radca prawny Karol Borkowski
Pierwszym znakiem renesansu instytucji mediacji była fala propozycji i skierowań na mediację po zamknięciu sądów na wiosnę 2020 r. z uwagi na szalejącą pandemię. Pokutujące wciąż w Polsce myślenie, iż jedynie prawomocny wyrok uzyskany po postępowaniu sądowym da upragnioną wygraną, zostało poddane weryfikacji. Czy aby na pewno jedynie 100% wygrana przed sądem jest tym o co nam chodziło. Chodzi bowiem o czas który poświęcamy na postępowanie sądowe, angażujemy świadków, biegłych (jako powód często pokrywamy zaliczki) i pozostajemy przez cały ten czas w niepewności jak zakończy się postępowanie. Czasem tym najlepszym rozwiązaniem jest właśnie kompromis, ale już zawarty tu i teraz.
Po pierwsze należy zwalczyć pewien mit- pamiętać należy bowiem o tym, iż jeśli sprawa znajduje się już w sądzie to i tak wciąż przysługuje nam prawo, aby złożyć wniosek o rozpoczęcie mediacji na każdym etapie postępowania. Pojawia się bowiem (wciąż powtarzany mimo, iż nieprawdziwy) pogląd, iż sprawa która została skierowana na drogę postępowania sądowego musi już skończyć się wyrokiem poprzedzonym długim postępowaniem sądowym. Oczywiście jest wręcz odwrotnie – stojące naprzeciw siebie strony postępowania już na pierwszej rozprawie bywają pouczane przez Sąd o możliwych kosztach postępowania i jego długości – w szczególności jeśli mamy do czynienia ze sprawą, w której na pewno będzie przeprowadzany dowód z opinii biegłego- już wówczas przeprowadzenie mediacji jawi się jako dobre rozwiązanie. Takiego zgłoszenia chęci do mediacji można dokonać choćby ustnie do protokołu podczas rozprawy w sądzie lub też pisemnie, istotnym jest, iż wniosek o skierowanie stron do mediacji nie ma żadnej nakazanej szczególnej formy.
Co ważne coraz więcej przedsiębiorców obiera drogę mediacji aby zdławić już w zarodku spór z kontrahentem czy partnerem biznesowym. (spory takie dotyczą choćby rozliczeń finansowych z nieopłaconych faktur, gdzie co do zasady przeprowadzanie szerokiego postępowania dowodowego przed sądem czy powoływanie biegłego nie będzie miało miejsca, co czyni mediację tym lepszym rozwiązaniem).
Zaznaczyć należy, iż zgodnie z prawem instytucja ta jest dobrowolna i znamy jej dwa rodzaje/sposoby, tj. mediację „umowną” (a więc w oparciu o umowę pomiędzy przedsiębiorcami) lub „sądową” – na podstawie skierowania przez sąd sprawy na mediację. Wskazać przy tym należy, iż jeśli strony same nie wybrały mediatora, sąd, kierując strony do mediacji, wyznacza mediatora z listy mediatorów (dysponują oni odpowiednią wiedzą i umiejętnościami w zakresie prowadzenia mediacji – aby zostać mediatorem sądowym należy uzyskać odpowiednie uprawnienia i spełniać wymogi opisane w art. 157a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych).
Kancelarie Radcowskie rozszerzają swoją ofertę poprzez świadczenie usług mediacji. Coraz częstszym widokiem są szyldy kancelarii radcowskich czy adwokackich wskazujących, iż prawnicy wykonujący tam działalność posiadają również uprawnienia w zakresie mediacji.
Skorzystanie z usług mediatora- radcy prawnego jest rozwiązaniem wręcz wskazanym – osoba taka oprócz nabytych umiejętności w zakresie mediacji, także jako prawnik będzie potrafiła pomóc poprzez zaproponowanie odpowiedniego rozwiązania podpartego wiedzą prawniczą- przewidzi i wytłumaczy konsekwencje prawne zawartej ugody i prawidłowo sformułuje jej postanowienia.
